قلموی نقاشی شما همان چوب جادویی است که برای بافتن رنگ‌ها روی بوم نیاز دارید. در بین ابزارهای مختلف نقاشی، قلموها از جمله مواردی هستند که هر چه بیشتر از آن‌ها استفاده کنید به وسیله‌ی محبوب‌تری برای شما تبدیل می‌شوند! چرا که خیلی زود می‌توانند به طور یکپارچه‌ای با دستان شما آمیخته شوند و به بخشی از شما بپیوندند. اگر به تازگی شروع به کار با رنگ‌ها کرده‌اید، ممکن است با ایستادن در راهروی قلموهای فروشگاهی هنری، با دریای وسیعی از این محصولات مواجه شوید! در چنین حالتی انتخاب می‌تواند گیج‌کننده و سخت باشد. با توجه به همین مساله هم در این بخش از سری راهنماهای دیجی‌کالا مگ، به سراغ قلموهای نقاشی می‌رویم. به شما اطمینان می‌دهیم که در این نوشتار همه‌ی چیزهایی که برای انتخاب قلمویی مناسب نیاز است، بررسی و بازگو می‌شود.
قلموهای مناسب برای رنگ نقاشی در اشکال و اندازه‌های مختلفی در بازار وجود دارند. به طور کلی انتخاب قلمو با توجه به شکل و اندازه‌ای که دارد، عمدتاً به سبک نقاشی، وسعت کار و جزئیاتی که می‌خواهید به نمایش بگذارید، بستگی دارد. بنابراین در همین ابتدای مقاله نگاهی به انواع قلموهای هنری می‌اندازیم.
انواع قلمو به ترتیب از راست به چپ: ۱. قلموی گرد و مناسب برای رسم جزئیات ۲. قلموی بادبزنی ۳. قلموی سَر تخت و زاویه‌دار ۴. قلموی زبان گربه‌ای (فیلبرت) ۵. قلموی برایت ۶. قلموی تخت ۷. قلموی گرد و نوک‌تیز ۸. قلموی گرد.
این نوع از قلموهای نقاشی برای کشیدن طرح اولیه، طرح کلی و همچنین رسم جزئیات گزینه‌هایی مناسب هستند. شست‌وشوی قلموی گرد کاملا راحت است و می‌تواند خطوط نازک تا ضخیم را به درستی ایجاد کند. لازم به ذکر است که نوک نازک این قلمو هر چه بیشتر فشرده شود، خطوط پهن‌تری را رسم می‌کند، بنابراین برای پر کردن مناطق کوچک روی نقاشی مناسب است. توصیه می‌شود که در زمان استفاده از این محصول، لایهای ضخیم از رنگ را بر ندارید، بلکه کار را با لایه‌‌های نازکِ رنگ پیش ببرید.
این نوع از قلموها از مدل‌های گرد نازک‌تر هستند و بخش بالایی آن‌ها تیز‌تر است. به طور کلی قلموهای گرد و نوک تیز برای رسم جزئیات و خطوط ظریف، کار بر روی مناطق ظریف و همچنین لکه‌گیری و روتوش گزینه‌هایی عالی به حساب می‌آیند.
همانطور که تصویر بالا هم مشخص است، این قلموها پایانه‌ای مربع شکل دارند و موهای آن‌ها اندازه‌ای متوسط تا بلند دارد. با استفاده از این نوع ابزار می‌توانید ضربه‌هایی جسورانه به کار خود بزنید. همچنین می‌توانید فضاهای وسیع را پر کنید، تکنیک ایمپاستو (Impasto) را اعمال و حاشیه‌هایی با خطوط نرم و ظریف ایجاد کنید.
اعمال تکنیک ایمپاستو در نقاشی
این نوع قلموی تخت برای اعمال تکنیک جلادهی (Varnishing) هم بسیار ایدئال هستند.
درواقع تکنیک ایمپاستو اجرای نقاشی به شکلی معمولی است، اما به جای استفاده از رنگ به شکلی رقیق، از یک لایه نازک رنگ (به شکلی برجسته) در نقاشی استفاده می‌شود!
قلموی برایت، محصولی صاف با لبه‌های خمیده به داخل در نوک آن است که معمولا موهای کوتاهی هم دارد. این کالا برای اعمال ضربه‌های کوتاه و کنترل شده و استفاده از لایهای ضخیم از رنگ، کاملا مناسب است. بهتر است هنگام استفاده از قلموی برایت، آن را نزدیک به بوم نقاشی (به جای فاصله گرفتن از بوم) نگه دارید!
قلموی زبان گربه‌ای کالایی با انتهای صاف و بیضی شکل است که با موهای متوسط تا بلند همراه شده است. این نوع از قلموها برای مخلوط کردن رنگ‌ها و ایجاد لبه‌های گرد و نرم مانند گلبرگ‌ها بسیار مناسب هستند. درواقع این قلمو را می‌توان نوعی ابزار ترکیبی متشکل از عملکرد قلم‌های گرد (با کمک آن می‌تواند جزئیات را رسم کرد!) و قلموهای تخت (پوشش‌دهی وسیع‌تری را نسبت به مدل‌های گرد دارد!) در نظر گرفت.
قلموی بادبزنی موهای صاف و پهن دارند که برای مخلوط کردن رنگ‌ها و پر کردن فضای نقاشی مناسب است. با کمک این ابزار می‌توان جلوه‌های بافت شکل، ابرها و برگ‌های درختان را به خوبی ترسیم کرد.
اگر قصد استفاده از قلموهای بادبزنی برای کار با رنگ اکریلیک را دارید، بهتر است گزینه‌های باکیفیت و محکم را خریداری کنید؛ چرا که این نوع رنگ‌ها می‌توانند موهای قلموهای بی‌کیفیت را به هم بچسبانند.
البته لازم به تاکید است که در زمان استفاده از رنگ اکریلیک لازم است از مدل‌های بادبزنی باکیفیت و ایستا استفاده کنید، چرا که این نوع رنگ‌ها می‌تواند موهای قلم‌های بی‌کیفیت را به هم بچسباند.
این نوع قلمو در دسته محصولات صاف با موهای زاویه‌دار در بخش انتهایی قلم است که گزینه‌ای مناسب برای اعمال ضربه‌های منحنی شکل و پر کردن گوشه‌های نقاشی است. قسمت تیز این قلمو می‌تواند نقاط ظریف و کوچک را پوشش دهد و در کنار آن تمام قابلیت‌های مدل‌های تخت را هم فراهم آورد.
این نوع از ابزارآلات نقاشی، شکلی گرد همراه با دسته و موهایی کوتاه‌تر از سایر مدل‌های قلمو را دارند. با استفاده از این محصول می‌توان جزئیات و ضربات کوتاهی را بر روی بوم کشید. جالب است بدانید این نوع از قلموها بیش از آنچه فکرش را می‌کنید رنگ را نگه می‌دارند!
پیشنهاد می‌کنیم که در هنگام انتخاب قلموی نقاشی، هر قسمت از آن را با دقت بررسی کنید. اولین قسمت مهم در قلمو، دستهی آن است. دستهی قلموها اغلب از چوب رنگ شده ساخته می‌شوند، اما در بازار موارد ارزان‌قیمت‌تری از پلاستیک یا بامبو هم وجود دارد. طول دستهی قلموها متغیر است و از مدل‌های بسیار کوتاه (گزینه‌هایی که در جعبه‌های رنگ مسافرتی قرار می‌گیرند!) تا بسیار بلند (ایده‌ئال برای بوم‌های بزرگ) در بازار وجود دارند. البته آنچه مهم‌تر از طول قلم است، این است که قلمو در دست شما به شکل مناسبی قرار گیرد، چرا که قرار است ساعت‌های زیادی آن را به دست بگیرید، پس باید خوش‌دست و راحت باشد.
در مورد موهای قلمو هم همین تنوع در انتخاب وجود دارد! بسته به اینکه قلمو را برای چه کاری (چه سبک نقاشی و چه نوع رنگ‌هایی) در نظر گرفته‌اید، مدل‌های مختلفی را می‌توانید، خریداری کنید. بخش میانی موها جایی است که میزان نگهداری رنگ بر روی قلمو را مشخص می‌کند. با توجه به همین موضوع هم بخش‌های میانی پهن‌تر و مستحکم‌تر امکان نگهداری رنگ بیشتری در یک برداشت را می‌دهند. توصیه می‌شود که در حین بررسی، به تراکم موهای قلمو هم توجه کنید و با دست کشیدن و فشار بر روی آن‌ها از جدا نشدن موها از فرول مطمئن شوید!
در کنار این موارد، باید به فرول (Ferrule) قلمو هم توجه کنید. فرول قسمتی از قلمو است که دسته و موها را در کنار هم و به شکل مناسب نگه می‌دارد. این بخش معمولاً از فلزاتی همچون آلومینیوم و نیکل ساخته می‌شود؛ اما در کنار آن مدل‌های پلاستیکی هم در بازار وجود دارد. به طور کلی فرولی با کیفیت مناسب، زنگ نمی‌زند و به راحتی شُل نمی‌شود.
به طور کلی قلموهایی با اشکال مختلف، دارای اندازه‌های مختلفی هم هستند که از ۰۰۰۰ تا سایز ۲۴ دسته‌بندی می‌شوند. به منظور درک بهتر اندازه‌های قلمو، این ابزارهای هنری را می‌توان در سه دستهی زیر در نظر گرفت:
برخی از قلموها با دسته‌های کوتاه به بازار ارائه می‌شوند، در حالی که برخی دیگر دسته‌های بلندی دارند. به طور کلی مدل‌هایی با دستهی بلندتر برای کار با سه پایه بسیار مفید است، چرا که در زمانی که می‌خواهید از فاصله دور نقاشی کنید، به شما این امکان را می‌دهد که نمایی از کل نقاشی را پیش‌رو داشته باشید.
توصیه می‌کنیم که اگر تازه‌کار هستید، کار خود را با قلموهای متوسط (سایزهای ۶ تا ۸) شروع کنید و سپس با توجه به نیازها و سبک نقاشی و انعطاف‌پذیری بودجه، گزینه‌های مدنظر را به مجموعه‌ی خود اضافه کنید.
موهای طبیعی (مانند موهای گراز و سمور) معمولاً برای استفاده در نقاشی رنگ روغن توصیه می‌شوند؛ زیرا به خوبی می‌توانند رنگِ سنگینِ روغنی را نگه دارند و حتی پس از استفاده‌های متوالی هم شکل خود را حفظ کنند. این در حالی است که قلموهای طبیعی ممکن است به مرور زمان توسط رنگ اکریلیک آسیب ببینند. به علاوه، قلم‌های طبیعی چندان برای رنگ‌های محلول در آب مناسب نیستند.
قلموهای طبیعی چندان آب‌دوست نیستند و برای استفاده در رنگ‌های محلول در آب چندان توصیه نمی‌شوند.
از سوی دیگر، قلموهایی با موهای مصنوعی در طیف وسیعی بافت‌ها از انواع سفت تا نرم (معمولاً از نایلون یا پلی‌استر ساخته می‌شوند!) در بازار وجود دارند و به بهترین شکل ممکن عملکردی مشابه با مدل‌های طبیعی را ارائه می‌کنند، اما عمر کمتری دارند.
قلموهای مصنوعی گزینه‌های مناسبی برای استفاده در رنگ اکریلیک هستند؛ زیرا به خوبی با رزینِ موجود در رنگ اکریلیک سازگاری دارند، راحت‌تر تمیز می‌شوند و با آب هیچ مشکلی ندارند. البته مدل‌های مصنوعی به خوبی قلموهای طبیعی شکل خود را حفظ نمی‌کنند ولی معمولاً قیمت کمتری دارند.
اگر به تازگی شروع به کار با رنگ‌های اکریلیک کرده‌اید و در عین حال بودجه‌ی کمی دارید، توصیه می‌کنیم که تنها دو قلمو، یکی از نوع گرد و دیگری تخت را خریداری کنید. درواقع این دو نوع قلمو واقعاً تمام آن چیزی است که برای شروع کار به آن نیاز دارید. پس از این دوره اگر احساس کردید که به همین سبک علاقه‌مندید، می‌توانید قلموهای متنوع‌تری را تهیه کنید.
برخی از قلموها موهایی کاملا سفت و ایستا دارند، در حالی که برخی دیگر کم‌پشت و شُل هستند. برخی از قلموها کاملا نرم هستند و برخی دیگر سفت و همراه با موهایی ضخیم‌اند. اگر علاقه‌مند به نقاشی آبرنگ هستید، گزینه‌های نرم، در نقاشی رنگ روغن، قلمویی ضخیم و در اکریلیک، چیزی بینابینِ قلموی آبرنگ و قلموی رنگ روغن، می‌تواند انتخاب مناسبی باشد.
همانطور که می‌دانید، در عرصه‌ی هنر برندهای زیادی فعال هستند که برخی از آن‌ها بسیار گران قیمت هستند. بنابراین می‌توان اذعان داشت که بهترین خرید برای هر فردی تا حد زیادی به بودجه‌ی او بستگی دارد. در میان برندهای خارجی قلمو، گزینه‌هایی همچون قلموهای پرینستون (Princeton) و لو کرنل (Loew Cornell) انتخاب‌هایی ارزشمنداند؛ چرا که با کیفیت و بادوام هستند. اما اگر به دنبال چیزی با کیفیت‌تر و البته گران‌قیمت‌تر هستید، قلموهای برند داوینچی (Da Vinci) را توصیه می‌کنیم.
نکته‌ی اول در نگهداری این نوع از ابزارآلات این است که هنگام نقاشی با رنگ‌های اکریلیک که به سرعت خشک می‌شوند، باید قلمو را دائما مرطوب نگه داشت و در عرض چند دقیقه پس از پایان نقاشی آن‌ها را شست. به یاد داشته باشید که هر چه مدت زمان بیشتری رنگ بر روی قلم مو بماند، رنگ سخت‌تر و پاک کردن آن دشوارتر می‌شود؛ در نتیجه طبیعی است که به موهای قلمو آسیب بیشتری وارد می‌شود.
نکته‌ی دیگر درباره‌ی مراقبت از قلموها این است که آن‌ها را به درستی نگهداری کنید؛ به این معنی که اجازه ندهید تا موها در حالت خمیده در جعبه قرار گیرند. همچنین توصیه می‌شود که هرگز قلمو را در آب (حتی برای چند دقیقه) رها نکنید! چراکه این موضوع عاملی برای خم شدن یا ساییدگی موهای قلمو به مرور زمان است. حتی اگر قلموی شما موهایی سفت داشته باشد و به راحتی خم نشود، رها کردن قلمو در آب می‌تواند دردسرساز باشد و زمانی که خشک می‌شود، ساییده و پفی شود. در چنین حالتی دیگر همان قلموی قبلی نخواهد بود!
